Hidrolik Hortum Seçimi ve İmalat Süreci

Hidrolik Hortum Seçimi ve İmalat Süreci

Hidrolik Hortum Seçimi ve İmalat Süreci

Hidrolik Hortum Nedir?

Hidrolik hortumlar, Hidrolik sistemlerde tüm ekipmanlara hidrolik yağın basınçlı bir şekilde iletilmesini sağlayan önemli bir hidrolik kompanenttir. Hidrolik hortumlar esnek yapıları sayesinde hareketli kısımlarda tercih edilir. Hidrolik hortumların montajı kolaydır bu sebeple hidrolik borulara göre daha çok tercih edilirler.

Hidrolik hortumlar hidrolik sistem ihtiyaçlarına göre seçilir. Hidrolik sistem debisi hortum çapının belirlenmesinde, sistem çalışma basıncı hidrolik hortumun tel katman sayının belirlenmesinde kullanılır. Hidrolik hortumların seçimi ve imalatı ile ilgili önemli bilgilere aşağıda ulaşabilirsiniz.

Hidrolik Hortum Nerde Kullanılır?

Bir hidrolik sistemin herhangi bir yerinde iki akışkan portu arasında esnek bir bağlantı gerektiren bir hidrolik hortum kullanılır. Bir hidrolik hortum, metal veya fiber gibi bir tür esnek mukavemet artırıcı sargı ile çevrelenmiş ve daha sonra başka bir kauçuk karkasla kaplanmış sentetik bir kauçuk tüptür. Takviye sargıları, hortuma esnekliğini ve mukavemetini veren şeydir ve bu takviyeler örgülü veya spiral sargılı olabilir.

Hidrolik hortumlar iki ana amaç için kullanılır; iki port konumu arasında harekete izin vermek veya titreşimin etkilerini azaltmak için. Hidrolik hortum, kurulum kolaylığı veya hortum üretim ekipmanının kullanılabilirliği gibi ikincil nedenlerle de kullanılabilir. Hortum esnek olduğu için, iyi hizalanmamış veya değiştirilmiş portlar ile hizalamak kolaydır; burada boru veya borunun, daha sert olduklarından, tesisata uyması için daha hassas olması gerekir. Ayrıca, çoğu kesme ve kıvırma ekipmanı yaygın olarak mevcuttur, ancak daha az sayıda dükkan, özellikle daha büyük boyutlarda ağır hizmet tipi boru bükme ve genişletme ekipmanını taşır.

Hidrolik hortum, birincil amacı iki hareketli bileşen üzerindeki bağlantı noktalarını birleştirmek için kullanıldığında, bir ekskavatörün vinç kolu ve bom kolları arasında olduğu gibi bileşenler hareket ederken bükülebilecek kadar esnek olmalıdır. Hortumun esnekliği, basınç derecesi (ve takviye sargılarının sayısı), çapı ve malzeme yapısı ile belirlenir. Bu şekilde kullanılan hortumlar, her türden mobil ekipman, plastik enjeksiyon makineleri veya otomasyon üzerindeki kablo taşıyıcılar, hidrolik presler, traktör aletleri vb. İle donatılmıştır.

Hidrolik hortum aynı zamanda hidrolik makinelerde gürültü ve titreşimi azaltmak için tercih edilen tesisattır. Bazı pompa türleri, dişliler veya pistonlar basınç odasına ulaştıkça sıvıya basınç dalgaları yayar ve bu da metal su tesisatı veya bileşenleri rezonansa sokar ve titreştirir. Bu rezonans, sıhhi tesisat, bileşenler, rezervuar ve bağlantı parçalarının birleşik boyutu, şekli, kütlesi ve geometrisi ile ilgilidir. Bu rezonansın bir güç ünitesi veya makine imal edilmeden önce tahmin edilmesi zordur. Bununla birlikte, can sıkıcı rezonans, sert boru veya boruyu hidrolik hortumla değiştirerek iyileştirilebilir. Hortumun doğuştan gelen esnekliği ve esnekliği pompaların neden olduğu bazı titreşimleri emebilir, rezonansı azaltabilir veya perdesini değiştirebilir, böylece gürültünün yoğunluğu azalır.

Uygulamanız için doğru hidrolik hortumu nasıl seçersiniz?

Hidrolik hortumunuzun seçiminde dikkat edilecek bir çok faktör vardır. Hortum boyu, hortum çalışma sıcaklığı, uygulama alanı, hortum malzemesi ve hortum çalışma basıncının belirlenmesi önemlidir.

Hortum Boyutu: Hortumun iç çapı geçecek olan yağ miktarına göre seçimi yapılmalıdır. Hortum dış çapı ve boyu kullanım alanına göre seçilmelidir.

Hortum Sıcaklığı: Ortam sıcaklığı ve hortum içinden geçen yağ sıcaklığı seçim için önemlidir.

Hortum Malzemesi:  Hidrolik sisteminizde iletilecek koşullarla uyumlu kauçuk, metal ve termoplastik malzemelerden biri seçilebilir.

Hortum Basıncı:  Hortumun kullanılacak olduğu hattaki maksimum çalışma basıncı göz önünde bulundurularak hortum iç katmanında bulunan tel sayısı belirlenebilir. Çalışma basıncı ne kadar yüksek olursa tel katman sayısı daha fazla olmalıdır.

Mevcut hidrolik hortumu incelerken ipuçları

Tüm hidrolik hortumların dış kapağında bir "düz çizgi" şeklinde damgalanmış temel bilgiler bulunmalıdır. Bu, parça numarası, basınç derecesi ve boyut gibi önemli bilgileri görüntüler. Hidrolik hortum düz çizgileri ayrıca genellikle üreticinin adını ve hortumun parçası olduğu geniş ürün yelpazesini içerir.

Boru bağlantı parçalarını ve hortum elemanlarını kullanmadan önce çapa, kir ve/veya tortu seçeneklerini kontrol etmek için inceleyin. Çatlamış, kabarmış veya aşınma nedeniyle yıpranmış hortumlar asla tekrar hizmete sokulmamalıdır.

Tüm boru ve borulamanın sona erdirilmesi, sınırlandırılması ve türbülanslı dağılımının sınırlandırılması için genişletilmelidir.

HİDROLİK HORTUM BAĞLANTISINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR:

• Hidrolik sistemlerde farklı boru çapları kullanılmamalı, ani kesit daralması ya da kesit artışından kaçınılmalıdır.
• Hidrolik sistemlerde kullanılan hatlardaki dönüşlerde, keskin köşelerden kaçınılmalıdır.
• Aşırı uzun ve gereksiz boru ve hortum hatlarından kaçınılmalıdır.
• Sistemde titreşim ve kavitasyonu engellemek için, borular belirli aralıklarla kelepçeler yardımıyla tespit edilmelidir.
• Emiş borusu kısa olmalıdır.
• Dönüş borusu kısa olmalıdır.
• Hareketli ve titreşimli yerlerde hortum kullanılmalıdır.
• Boru bağlantılarında ısıl genleşmeler dikkate alınmalıdır.
• Boru çapları istenen debi ve basıncı sağlayacak ölçüde olmalıdır.
• Boru et kalınlığı ve hortum cinsi çalışma basıncını ve sıcaklık değerlerini karşılayacak şekilde seçilmelidir.
• Boru ve hortum bağlantıları sızdırmaz olmalıdır.
• Boru iç yüzeyleri pürüzsüz olmalıdır.
• Hortumun en içteki katmanı sistemde kullanılan akışkana dayanıklı olmalıdır.

DOĞRU BORU VEYA HORTUM ÇAPININ SEÇİLMESİ

• Pompa emiş hattı basma hattındaki borudan daha büyük olmalıdır.
• Depodan pompaya kadar olan boru hattı mümkün oldukça kısa tutulmalıdır.
• Pompaya girişlerde dirseklerden veya benzeri elemanlardan kaçınılmalıdır. Aksi takdirde pompada aşırı ısınmalar oluşur, bu da pompaya ve diğer elemanlara zarar verebilir.
• Emiş hattı hesaplanırken V emme=0,8-1 m/sn arası Akış Hızı değeri alınır.
• Pompa basınç hattı emiş ve dönüş hattına göre daha küçük çaplı seçilmelidir. Aksi takdirde pompadan istenilen basıncı alamayız. Basma hattı hesaplanırken V basma=5-6 m/sn arası akış hızı değeri alınır.
• Pompa dönüş hattı da emiş hattı gibi basınç hattına göre büyük seçilmelidir. Aksi takdirde dönüş hatlarındaki kısıtlı geçişler basıncın yükselmesine gücün gereksiz yere harcanmasına neden olur. Dönüş hattı hesaplanırken V dönüş=2-4 m/sn Akış hızı değeri alınır.

d= Boru İç Çapı (mm)

Q= Pompa Debisi (Lt/Dak)

V= Akış Hızı (m/sn)

V (Emiş Hattı İçin)= 0,8 – 1 m/sn

V (Basınç Hattı İçin)= 5 – 6 m/sn

V (Dönüş Hattı İçin)= 2 – 4 m/sn 

HİDROLİK HORTUM SEÇİMİ

• Öncelikle hidrolik hortumun kullanılacağı ortamdaki elektrik iletkenliğinin tespit edilmesi gereklidir. Bazı uygulamalarda hidrolik hortumların elektriği iletmemesi, bazı uygulamalarda ise hortumun üzerinde oluşan statik elektriği iletmesi istenir. Bu seçim insan hayatını doğrudan etkilediği için hiçbir zaman unutulmamalı ve tespiti soru işareti bulunmayacak şekilde yapılmalıdır.
• Hidrolik Hortumu tespit ederken sistemin maksimum çalışma basıncının seçilen hortumun çalışma basıncına uygun olup olmadığı kesinlikle tespit edilmelidir. Unutulmamalıdır ki bu kriterde insan hayatını doğrudan etkilemektedir.
• Emiş hattı hortumları ile basınç hattı hortumların ürün tanıtımında da belirtildiği gibi yapısı farklı olduğundan, seçilen hidrolik hortumun basınç hattında mı, emiş hattında mı kullanılacağı tespit Unutulmamalıdır ki burada yapılacak yanlış seçim sistem elemanlarında çok ciddi arızalara neden olur.
• Seçilen hidrolik hortumun çalışma sıcaklığının kullanılacak akışkan sıcaklığına ve ortam sıcaklığına uygun olduğu tespit edilmelidir. Burada yapılacak bir hata tesiste yangın çıkmasına veya insan hayatına mal olabilir. Gerekli ise Hortumun üzerine Cam Elyaf gibi ısı koruyucuları geçirilmelidir.
• Seçilen Hidrolik Hortumlar eğer gaz sistemlerinde kullanılıyorsa hortumların dış yüzeyleri delikli olması gerekir, çünkü gaz katmanlar arasından sıvıya göre daha kolay geçer. Dolayısıyla hortumun üzerinde balonlar oluşur, kullanılan gaz patlayıcı ise patlama riskinden dolayı insan hayatı tehlikeye girer.
• Seçilen Hidrolik Hortumun çapı çok iyi tespit edilmelidir, aksi halde sistemde kullanılan ekipmanlar debi fazlalığından veya yetersizliğinden zarar görür veya düşük verimle çalışır.
• Sistemde karmaşıklığa neden olmamak için hortumun rotası çok iyi tespit edilmelidir.
• Rakorlu Hidrolik Hortumun sağlıklı olabilmesi için Rakorların ve Hortumların birbirine uyumlu olması şarttır.
• Sistemdeki Mekanik yükler hortumun ömrünü doğrudan etkiler. Dolayısıyla hortum seçimi yapılırken diğer kriterlerin yanı sıra noktaya da edilmesi gerekir.
• Hortumun daima kesilme etkilerine ve sürtünme etkilerine karşı korunması gerekir.
• Hortum boyu özenle tespit edilmelidir. Uzun hortum sürtünmelere, burkulmalara ve karmaşıklığa neden olur. Kısa hortum, hortumun ömrünü kısaltır.

HİDROLİK HORTUM RAKORLARININ PRESLENMESİ

• Presleme işlemi yapılmadan önce seçilen tüm malzemelerin (Hortum, Soket ve Rakorların) ölçüleri kontrol edilmelidir.
• Birbirine uygun olmayan Hortum ve Başlıkları kesinlikle birlikte kullanılmaması gerekir.
• Preslemenin yapılacağı makinanın kalıp ölçüsü ve ayarları kontrol edilmelidir.
• Eski malzemelerin kesinlikle tekrar kullanılmaması gerekir. (Rakorların çıkartılıp tekrar preslenmesi veya eski hortuma yeni rakor preslenmesi)
• Hortum presleme işlemi birçok durumda insan hayatını doğrudan etkilediğinden dolayı presleme işlemini yapan kişiler, yapılacak en ufuk hatanın ne gibi sıkıntıların doğabileceğini düşünmeli ve Presleme işlemine o derecede özen göstermelidir.

Presleme işleminde yapılabilecek hatalar şunlardır;

1. Rakorların Hortuma Preslenmeden Rakorlu Hidrolik Hortumun Sevk Edilmesi
2. Presleme Ölçüsünün yanlış hesaplanması veya tablodan yanlış okunarak preslemenin yapılması
3. Presleme işleminin doğru ölçüde fakat yanlış kalıpla preslenmesi
4. Presleme İşleminin, Rakorları Hortumun İçine yeterince geçirmeden gerçekleştirilmesi.
5. Dirsek veya Bükümlü Özel Rakorların Preslenmesinde Rekorlar Presin Çenelerine Çarpmasından dolayı oluşabilecek bozulmalar.
6. Presleme işlemi sırasında soketin bir kısmının kalıp dışında kalması.

Hidrolik Hortumlarda hortum rakorlarının her iki ucununda dirseklesi olması durumunda başlık açılarının belirlenmesi

• DIN 20066 Pkt.4 - göre
• Açılar hakkında herhangi bir bilgi verilmemiş ise presnipeller hortumun doğal bükümü yönünde preslenir.
• Açılar sadece dirseklerin birbirinden farklı yönlerde preslenecek ise bildirilir.
• Saat yönünün tersine çevirerek, size bakan armatür aşağıya bakacak.

Herhangi bir açı bildirilmedi ise hortumun doğal bükümü yönünde preslenir. V= 0° 

İlk bildirilen dirsekli armatür doğal büküm yönünde (ön/aşağıya) preslenir. Sonraki bildirilen armatür saat yönünün tersine (V= 90°) preslenir.

İlk belirtilen armatür hortumun doğal büküm yönünde (ön/aşağıya) Sonraki bildirilen saat yönünün tersine (V= 270°)

RAKORLU HİDROLİK HORTUMLARIN MONTAJINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Depolama & İzlenebilirlik – HORTUM

Aşağıda hortumların depolama şartlarının belirtildiği standartlar listelenmiştir:

Bu standartların özellikleri:

ISO 8331: “Kauçuk ve plastik hortumlar ve hortum rakorları-Depolama kullanım ve muhafaza seçimi için rehber”

DIN20066: “Hidrolik Akışkan Gücü; Hortum Rakorları; Hizmet Performansı Değerlendirmesi”

Saklama koşullarının hortum rakorlarının hizmet süresini potansiyel olarak azalttığı kaydedilmiştir. Potansiyel olarak rakorlu hortumun servis ömrünü azaltabilecek baskı unsurları aktarılır. Maksimum kullanım kapasitesi olan 6 yıl depolama periyodunu da kapsamaktadır. Sonuç olarak her depolama periyodu  rakorlu hortumun servis ömrünü eşit parçalar  halinde tüketir.

BS 5244:”Hortum rakorları ve hidrolik kauçuk hortumların depolanması ve son kullanma tarihleri uygulaması”

Hortum ve Rakorlar için Azami Depolama Süresi

3 yıl:hortum üzerinde teste gerek duyulmaz

3-5 yıl: hidrolik basınç deneme testleri istenir.

5-8 yıl: hidrolik basınç deneme testleri, çarpma, vurma çatlak, soğuk elastikiyeti elektrik testleri istenir.

8 yıl: hurdaya çıkar.

 Depolanmış Malzeme Üzerine Yerleştirilmiş  Rakorların Azami Depolama Süresi

3yıl:rakorlar üzerinde teste gere duyulmaz

3-5 yıl: hidrolik basınç deneme testleri çarpma,vurma testleri istenir.

8 yıl; hurdaya çıkar.

 Rakorlu hortum hizmeti süresi ,bağladığı malzemeye göre değişir.Bundan dolayı bu süreyle ilgili genel bir tahminde bulunmak mümkün değildir. Buna göre kayıtların her bir malzeme ile buna dair özel uygulamaya ilişkin bakış açısı ile tutulması önerilir.

 SAE  J1273:” Hidrolik Hortum Montajı için Önerilen Uygulamalar”

Azami Depolama  Süresi

Kauçuk hortumlar:

<10 yıl parti içinden

<10 yıl geçtikten sonra rakorlar görsel inceleme ve deneme testlerinden geçirilir.

Termoplastik veya PTFE hortumları sınırsız düşünülmüştür.

Bu standart genel unsurlar üzerindeki gereksinimlerin depolamada hortumları etkilediğini anlatır. Bu standart hortum rakoru hizmet süresi öngörülemeyen etkiler hakkında ipucu vermez.Her sistem sipariş için dikkatlice analiz edilmelidir. Bu standart hortum rakorlarının bakım programı hakkında kullanıcının uygulayabileceği genel kriterleri verir. Bu hizmet programı,tüm uygulamalar ve hortumlar üzerinde uygulanmalıdır. Standart, görsel kontrol frekansı ve fonksiyonel testleri kurmak için uygulamanın doğası ve zorluğu, geçmiş hikayesi vb faktörlerin değerlendirilmesini gerektirir. 

Tüm standartlarda genel depolama koşulları ve yerleştirme politikaları sağlanmıştır. Aşağıdaki parametreler ile ilişkilendirilip listelenerek öneriler sunulmuştur.

ISI DERECESİ

Genellikle 0-35 derece(Tercihen 15 derece)

NEM

Çok nemli veya kuru koşullardan kaçınılmalıdır. Tavsiye edilen ortalama  nem oranı %65 civarından yüksek olmamalıdır.

IŞIK

Hortumlar güneş ışığından veya güçlü yapay ışıktan korunmalıdır. Genellikle deponun pencerelerinin kırmızı veya turuncu renge boyanması önerilir,hortumlar kapalı kutularda saklanmalıdır.

OKSİJEN VE OZON

Kauçuğa yönelik üretimler üzerinde ozonun zararlı etkilerinden dolayı hortumlar hava alan kapalı kutularda saklanmalı, civa buharlı lambalar veya  tüpler, yüksek voltajlı elektronik malzemelerle yakınlığından kaçınılmalıdır.

YAĞLAR, ÇÖZÜCÜLER, GRESS YAĞLARI

Depolanan hortumlar,riskli cisimlerle olası temasdan korunmalıdır.

ISI KAYNAKLARI

Hortumlar gizli (dolaylı) ısı kaynakların uzakta saklanmalıdır.

ELEKTRİK VE MANYETİK ALAN

Depolama alanlarında malzemelerin yakınlığından elektriksel ve manyetik alan doğurabileceğinden kaçınılmalıdır. Depolama alanları manyetik parçalarda akıma ve ısınmaya sebebiyet verecek, elektrik ve manyetik alan yaratabilecek malzemelere yakın olmamalıdır.

SAKLAMA KOŞULLARI

Hortumlar her zaman rahat durumlarda depolanmalı,zarar vermeden,üzerinde zorlama olmadan saklanmalıdır. Tavsiye edilen en az kıvırma çevresi olabildiğince geniş olmalıdır. Hortum, dış kaplamasının çevre ile tesadüfen oluşabilecek temasların yol açacağı aşınmadan kaçınacak şekilde depolanmalıdır.

ELLE İŞLEME METODLARI

Hortumlara dokunurken mümkün olduğunca darbeler ve hortum kaplaması aşınmasına karşı korunmalıdır.

GÖRSEL HORTUM TANIMLAMASI

Hidrolik Hortum Üretim Hattı ve Görseller ile Üretim Süreç Haritası;

Hidrolik hortum imalatı için gerekli üretim süreç haritalarının her bir hortuma özel olarak hazırlanması gerekir. Böylelikle üretim kalitesi ve standardı arttırılmış olacaktır.

Hidrolik Hortum Kesme Oprerasyonu;

Hortum kesme operasyonu için hidrolik hortumun düz kesilmesi önemlidir. Hortumun düze kesilmesi için uygun hortum kesme makinası ve hortum kesme bıçağı seçilmelidir. Hortum çapına ve hortum tel katman sayına göre kesme hızı belirlenerek uygun hızda hortumların kesim işlemi yapılır.

Hidrolik Hortum Soyma Operasyonu; 

4 Kat ve 6 Kat teli hidrolik hortumların preslenmeden önce dış kauçuk katmanı soyularak metal metale baskı yüzeyi hazırlanır. Soyma işlemi için uygun kalıplar seçilerek soyma işlemi bir makina ile yapılır.

Hidrolik Hortum Rakoru Montaj Operasyonu;

Hortum rakorlarının hidrolik hortuma uygun olarak seçilmesi ve montajlanması gerekir. Büyük hortumların montajlanması için gerekli aparatlar kullanılmalıdır.

Hidrolik Hortum Presleme (Hidrolik Hortum Basma) Operasyonu;

Hidrolik hortumların presleme işlemi operasyonun en önemli kısmıdır. Hortum dış çapı ile soket iç ve dış çapları hesaplanarak gömülme miktarı belirlenir ve presleme çapı hesaplanarak uygun ölçüde hidrolik hortum presleme işlemi yapılır.

Hidrolik Hortum İçi Yıkama Operasyonu;

Hidrolik hortumların iç temizliği hidrolik sistem verimi için çok önemlidir. Hidrolik hortumların imalatı sonrasında uygun makina ve aparatlar için hortum iç kısımlarının temizlenmesi gerekir.

  

Hidrolik Hortum Test Operasyonu;

Hidrolik hortumların imalatı sonrasında sızdırmazlığının kontrolü için statik basınç testine tabi tutulması gerekir. Hidrolik hortum çalışma basıncının 1,5 katında 2 dakika süre ile hidrolik hortum sızdırmazlığı test edilerek kontrol edilir.

Hidrolik Hortum Markalama ve Shiring İle Paketleme Operasyonu;

Hidrolik hortumların imalatı sonrası sevkiyat veya depolama oparesyonlarında içine kaçması muhtemel tozlardan korunması amacıyla hortum uçları uygun yöntem ile kapatılmalıdır.