Hidrolik Yağ Ömrü ve Hidrolik Sistem Ömrü Uzatılabilir mi?

Hidrolik Yağ Ömrü ve Hidrolik Sistem Ömrü Uzatılabilir mi?

Hidrolik Yağ Ömrü ve Hidrolik Sistem Ömrü Uzatılabilir mi?

Hidrolik Yağ ömrü uzatılabilir mi?

Hidrolik yağların ömrü sınırsız değildir. Hidrolik yağ üreticileri ürettikleri yağlarını aşırı basınç ve sıcaklık ortamında deneme ve testlere tabi tutarlar ve makul sürelerde bu koşullara dayanım sağlanması beklenir. Ancak müşteriye yağ ömrünü belirleyen genellikle makina üreticileri olur. Bunun nedeni makine ve tezgahların çalıştıkları ortamın ve makinelerde kullanılan aksamın kirliliğe dayanım sınırlarının değişmesidir.

BU nedenle hidrolik yağ için kullanım ömrünü belirleyen yağ üretici firmaları değil makina üreticileridir. ÖRNEK OLARAK: Bir iş makinesinde normal koşularda kullanıldığı zaman 1000 saate yağ değişimi gerekli görülüyorken, bu makinenin çalışma şartlarının değişmesi, aşırı kirli ortamlarda (kırıcı takılması gibi) kullanılması halinde aynı tip yağ için yağ ömrü 500 saat olarak öngörülür.

İş makinelerinde kullanılan aynı tip yağlar endüstriyel uygulamalarda da kullanılırlar ve bu yağlar 1000 saatin çok üzerinde kullanılırlar.

Zaten filtrasyon yeteneklerindeki gelişmeler, makinelerde kullanılan yağın da ömrünün uzamasına yol neden olmaktadır. Burada farklılık yağın içeriğinde olmaktan çok filtreleme yeteneklerinin iyileşmesinden kaynaklanmaktadır. Daha yüksek vasıflı ve yüksek viskozite endeksli hidrolik yağlar daha uzun süre kullanıma dayanabilirler.

Ancak hidrolik yağın fiziksel ve kimyasal özellikleri ne olursa olsun yağın ömrü üzerindeki en önemli kısıt yağ içerisindeki kirliliktir.

Hidrolik Yağ ömrünü belirleyen faktörler nelerdir?

- Yağ üreticisinin belirlediği kriterler: Viskozite, asitlenme, yağda su miktarı

- Makine üreticisinin belirlediği kriterler: partikül kirlenmesi

Genel olarak yağın fiziksel ve kimyasal özellikleri tükenmeden çok önce yağlar kirlenme nedeniyle değiştirilmek zorunda bırakılırlar. 

Yağ ömrünün uzaması gerçeğinin altında yatan bu kirliliğin alınarak yağın normal ömrü süresince kullanılmasını sağlamaktır. Bkz:Yağ ömrüne etki eden faktörler ve yağ değişimi (Yağ Hakkında sayfası)

Hidrolik Sistemde By-pas filtre uygulaması nedir?

Hidrolik ve yağlama sistemlerde dolaşımdaki yağın tamamı sistemin kendi filtresi üzerinden geçerken BY-PASS (kestirme-bağlantı, köprüleme) uygulamasında yağın küçük bir kısmı sistemden alınarak BY-PASS filtre üzerinden süzülerek yağ tankına geri döndürülür. 

Hidrolik Sistemde Off Line filtre kapasitesi ne olmalıdır?

Off Line filtreleme sistem kapasitesi, makinedeki hidrolik yağ tankı kapasitesine göre seçilir. Off-Line Filtre sistemi küçük debilerde üzerine aldığı yağı temizleyerek doğrudan tanka verir ve en fazla birkaç gün içerisinde sistemdeki tüm yağ ince mertebede temizlenmiş olur.

Eğer yağ depodan alınıp süzüldükten sonra aynı depoya veriliyorsa bu durumda genel bir kural olarak  depo kapasitesinin 7-8 katı kadar bir yağ miktarının ince Off-Line filtreleme ünitesi üzerinden akışının sağlanması gerekir.

Off-line filtre uygulamada bir depodan alınıp ayrı bir temiz yağ deposuna veriliyor ise bu durumda tüm yağ bir pasoda temizlenmiş olur.

Kapasite ayarlaması çok önemlidir ve filtre tedarikçisinin tavsiyelerine göre davranmak gerekir.

Hidrolik sistemde ON-LINE olarak uygulamada nereye bağlantı yapılmalıdır?

Makinenin mümkünse, veya yağ numune alma noktalarından veya basınç ölçme noktalarından, veya dönüş hatlarından yağ alınmalı, asla fonksiyon devrelerinden veya pilot devrelerden yağ alınmamalıdır. 

Makine üreticileri neden Daha Hassas Filtre takmazlar?

Örnek olarak 30 tonluk bir iş makinesinde dakikada akan yağ miktarı 450-500 litredir. Bu kadar yağın filtreden geçmesi halinde Off-Line filtre sayısını çok fazla tutmak gerekir.

Derinleme filtre ile yüzey filtreleme arasında fark nedir?

Yüzey filtreleri yağın bir yüzeyden öbür tarafa geçmeleri sırasında kir parçacıkları ile dolarlar. Filtre öncesinde basınç yükselir ve bu parçacıkları eleman gözenekleri içerisinden geçmeye zorlar, eleman delinir ve TÜNELLENME denen olay meydana gelir. 

Derin filtrelemede kir parçacıkları eleman sargıları arasından geçerken kirleri bıraktıklarından filtre doldukça yağ geçişi daha zorlaşır ve filtre elemanının süzme hassasiyeti artar. Yağ geçişi iyice zorlaştığında elemanı değiştirmek gerekir. Kirler yağ derinlemesine geçerken malzeme sargıları arasında sıkıştığı için TÜNELLENME olayı meydana gelmez.

Öte yandan derinleme filtreleme elemanları rulo sargı özelliği nedeniyle yüzey filtrelere göre çok daha fazla filtreleme yüzey alanına sahiptir ve kir tutma kapasitesi daha yüksektir.

Derin filtrelemede iri kir partikülleri dış kısımda tutulurken ince kirler iç dip sargılarda tutulurlar ve kir partikülleri maksimal mertebede tutulurlar.

Hidrolik Yağ ömrü sonsuza kadar uzatılabilir mi?

HAYIR. Bunun için yağın viskozitesi, içerisindeki asitlenme (hidrolik yağlarda TAN, motor yağlarında TBN, yağda su emülsiyonu vb değerlere bakmak gerekir. Yağlar baz yağa ihtiyaca göre bazı kimyasallar katmak suretiyle elde edilirler. Bu katkılar yağın oksitlenmesini, aşındırıcılığını, köpüklenmesini, viskozitenin sıcaklığa karşı hassasiyetini, havanın yağ içerisinde tutunmasını önler. Bu katkıların tükenmesi yağın kullanımında sorunların oluşumuna yol açar.

Kirlilik yağ değiştirme nedeni midir?

Makine üreticileri için EVET; yağ üreticileri için HAYIR.

Yağ üreticileri analizlerinde eğer ancak viskozite ve asitlenme gibi değerler normal sınırlar içerisinde değilse YAĞ DEĞİŞİMİ uyarısı verirler. Eğer bunlar normal değerler içerisinde ise ve kirlilik tespit edilmişse, NORMAL, YAĞINIZI İYİ FİLTRE EDİN şeklinde uyarı verirler.

Uzun ömürlü yağ kullanarak yağ ömrünü uzatabilir miyiz.

Eğer kirlilik kontrol altına alınmazsa HAYIR!. Ancak eğer filtreleme sisteminizi iyileştirirseniz EVET! Uzun ömürlü yağlar içerisine oksitlenmeyi, deterjanlaşmayı, sıcaklık ve basınca dayanmayı iyileştiren kimyasal katkılar konulmuş yağlardır. Oysa makinelerin belirli aksamı için yağın kirlilik düzeyi önemlidir. Eğer uzun ömürlü yağ kullanıyor ancak yağınızın temizliğini sağlayamıyorsanız yağ kısa sürede NAS 9 üzeri bir kirliliğe çıkar ve bu durumda makine üreticisi için kabul edilebilir sınırlar aşılmış olur. 

Yağ ömrünün uzaması için 2 mikron filtre gerekli midir? 

EVET. Yağ analizinde ISO standardı 4 mikron, 6 mikron ve 14 mikron kademelerinde, NAS standardı 5-15, 15-*25, 25-50 mikron aralıklarında partikül sayımı yapar. Makine üzerindeki OEM filtreler, ne kadar etkin olurlarsa olsunlar ancak 10 mikronu süzebilirler. Yani yağda 10 mikron altı partiküller belirli sınırı aştığı zaman o yağ makine komponeleri için kabul edilmez bir yağ haline gelir. Örneğin yağ analizi 14 mikron ve üzeri için ISO veya NAS ölçeğinde SIFIR kirlilik gösterse bile düşük mikronlarda (15 mikron altı) kirliliğin NAS9 veya ISO 19 kademesi  üzerine çıkması durumunda BU YAĞ MAKİNE İMALATÇISI İÇİN KİRLİ BİR YAĞDIR.

Bu nedenle yağ ömrünü uzatabilmek için MUTLAKA 2-10 mikron arası partikülleri tutabilme hassasiyetinde filtreler kullanılması gerekir.

İnce filtreler yağdaki kimyasal katkıları tutar mı?

HAYIR! Bu katkılar ergiyik haldedir ve filtre gözenekleri ne kadar hassas olursa olsun filtrede kalmazlar. Ancak tam aksine yağda aşınmış demir oranının artması bu kimyasal katkıların demire tutunup yağdan alınmasına yol açar. Metal aşıntı elemanlarının yağda çoğalması aşınmayı da hızlandırır ve kirlilik ile aşınma birbirini tetikler. Bu nedenle yağda aşındırıcı kirliliğin azaltılması ve aşınış demir elemanının filtreler tarafından tutulması yağ ömrü üzerinde olumlu etki yapar.

Varilden çıkan yeni yağ ideal temizlikte midir?

HAYIR! Varilden dökülen yağların sınır kirlilik derecesinde olduğu meraklı herkes tarafından bilinir. Bu yağlar NAS9 veya daha kirlidir. Bazı bilinçli imalatçılar (iş makineleri veya hassas tezgah) makinelerine yeni yağ koyarken ince filtrasyona tabi tutarlar. Öte yandan depolama sistemlerinde (sabit tank, araç yağ tankı vb) kirlilik ve su bulunması bu

Hidrolik Yağı değiştirerek makine yağını tamamen temizlemiş olur muyuz?

HAYIR! Makinede kullanılan toplam yağın yaklaşık %20 ile %30'ı tesisatta (silindirlerde ve hatlarda vb) kalmaktadır. Örneğin bir iş makinesinde sisteme  300 litre kadar yağ konulur. Ancak yağ değişiminde yağ tankında 200-230 litre yağ değiştirilir. Yağ değişiminde bu yeni yağ, tesisatta kalan 80-100 litre kadar yağ ile karışmaktadır. Üstelik varilden çıkan yağın da NAS 9-10 gibi sınır bir kirlilik düzeyinde olduğu dikkate alınmalıdır. 70-80 ton ekskavatörde bu oran %45'i bulmaktadır. Yani makineye koyduğunuz yeni yağ tesisattaki eski yağ ile kirlenerek daha baştan kirlilik sınırını zorlamaktadır.

Hidrolik Yağ temizliği makine için ne kadar önemli?

Makinenin uygulama alanına ve üzerinde kullanılan donanımın hassasiyetine bağlı olarak değişir. Örneğin eğer sistemde dişli pompa kullanılıyor ise NAS 9-10 kirliliğine kadar müsaade ediliyorken, pistonlu pompa kullanılması halinde NAS 8 üzeri kirlilikteki yağlar tehlikeli olmaktadır. Servo valf kullanılan sistemlerde izin verilen azami kirlilik NAS6'dır.

Bir iş makinesi ve tezgah için asıl tehdit oluşturan kirlilik hareketli hassas parçaların arasına girebilecek büyüklükte (10 mikron altında) olanlardır.

Hidrolik Yağda su bulunması nasıl etki yapar?

Selüloz elemanlı filtrelerde su filtre elemanlarını çabuk bozar. Derinleme filtre sisteminde selüloz eleman yüzey oranı çok daha yüksek olduğu için %0,5 oranında suyu tutabilirler. Ancak su, selüloz elemanlarda şişme vu çarpılmalara ve kırılmalara neden olduğunda eleman ömrü biter.

Bu durumlarda özel su tutucu filtreler de kullanmak gerekir. Bu, yağ filtre eleman ömrünü uzatacaktır.

Hidrolik Yağ temizliğinin makine ömrü ve arıza oranı üzerinde önemli etkisi var mıdır?

KESİN OLARAK EVET! Hidrolik sistem arızalarının %80 nedeni kirli yağ kullanılması nedeniyledir. İngiliz Hidromekanik Cemiyetinin 3 yıl süren araştırmasına göre yağ temizliği 2-3 kademe iyileştirildiği zaman makine ömrü 2 kat uzamaktadır. 10 mikron üzeri kirlilik sistemde tıkanmaya neden olurken 10 mikron altındaki kirlilik çalışan dar toleranslarla çalışan komponeler arasına girerek aşınmalara ve fonksiyon zayıflamalarına neden olmaktadır. Örnek olarak bir pistonlu pompanın aşınması halinde önemli fonksiyon ve verimlilik kayıpları meydana gelir ve mutlaka revizyona alınması gerekir.

On-line temizlik mi off-line mı?

Yağlar on-line olarak sürekli temizliğe tabi tutulabildikleri gibi off-line olarak da bakım dönemlerinde veya makul aralıklarla dışarıdan temizlenebilirler. On-line filtrasyon yapılması halinde tüm sistemde sürekli bir temizlik sağlanarak komponeler aşınmadan ve tıkanmadan korunduğu gibi aracın-makinenin OEM filtrelerinin de ömürlerinin uzaması sağlanır (3 mikron temizlenen yağ 10 mikron OEM filtre üzerindeki kir yükünü de ortadan kaldırmış olacaktır). Öte yandan kirlenen yağ daha çok ısınacağından ve yağın normalden daha sıcak ortamda çalışması yağın fiziksel özelliklerinin tükenmesini hızlandıracağından yağ ömrünün uzaması da garantiye alınmış olur.