Hidrolik devrelerde görülen arızalar ve çözüm önerileri nelerdir

Hidrolik devrelerde görülen arızalar ve çözüm önerileri nelerdir

Hidrolik Devrelerde Görülen Arızalar ve Çözüm Önerileri Nelerdir?

Hidrolik;
Sözcük olarak, lâtince su anlamındaki hydor kelimesinden türetilmiştir.

Hidrolik sistemlerin;
Kuvvetleri ve hareketleri, sürtünmeli sistemlere göre daha kolay ve verimli olarak iletmesi nedeni ile, 20.yy  2. yarısında makine imalatlarında ve Endüstriyel uygulamalarda  hidrolik yaygın olarak uygulanmaya başlanmıştır.

Hidrolik Sistemin Tanımı
Bir mekanizmayı basınçlı akışkan gücü iletimi ile çalıştıran elemanların oluşturduğu yapıya, hidrolik sistem denir.

Hidrolik sistemde bulunan Hidrolik pompa, yağı depodan emerek sisteme etki basıncı ile yönlendirir. Sistem Basıncı tasarlanan değerden yüksek ise, Basınç Ayar valfin’den depoya geri dönüş sağlanarak sistem emniyete alınır.Hidrolik pompa tarafından Yön kontrol valfine gönderilen yağ, buradan kullanıcı elemanlara (Hidrolik silindir,Hidrolik Motor vb.) yönlendirilir ve Hidrolik yağ akış debisi ve basıncı ile hareket eden kullanıcı eleman, bağlı olduğu makineyi çalıştırır. Makinenin (mekanizmanın) hızı, akış kontrol valfinden geçen yağın debi ayarı ile değiştirilebilir.
Kullanıcı elemanın ileri geri hareketini sağlamak için yağın gidiş ve dönüş yolları, sıra ile yön kontrol valfi tarafından değiştirilir.

Hidrolik devrenin ana kısımları şunlardır:
1-  Depo (Tank)
2-  Pompa
3-  Kullanıcı Elemanlar (Silindir – Hidrolik Motor vb.)
4-  Valfler
5-  Akümülâtörler
6-  Boru – Hortum- Bağlantı elemanları
7-  Sızdırmazlık elemanları
8-  Filtreler
9-  Soğutucu
10- Aksesuarlar, Göstergeler

Hidrolik pompanın tanımı ve sembolü: 
Motordan aldığı mekanik enerji ile akışkanı Tanktan emiş yapan ve basınçlı olarak belirli akış miktarında aktaran elemana, hidrolik pompa denir.
Hidrolik pompalar, aldıkları Mekanik Enerjiyi hidrolik akışkanın basınç ve debi  oluşumu ile  Hidrolik Enerjisine dönüştürürler.  Hidrolik pompanın beslediği hidrolik devreye sağladığı akışkanın basıncı ve akış debisi kullanıcı kompanentlerin (Kombine çalışmalar da göz önüne alınarak) ihtiyacına yeterli değerde olmalıdır.

Hidrolik Pompaların çalışma prensibi:
Emiş ağzında Vakum etkisi ile emiş yapılan Hidrolik Akışkan , basma ağzında sıkıştırma oluşturarak akışkanı pozitif iletimle aktarma prensibi ile çalışır. Böylece, pompanın aktardığı akışkanın önünde bir direnç olursa, basınç oluşur. Hidrolik pompa, devrede güç iletim kaynağı niteliğindedir. Pompanın aktardığı güç, oluşan Hidrolik Akışkan basıncı ile Akışkan Debisine bağlıdır. Akışkan sıvının geçtiği kesit alan A, akış hızı v ile gösterilirse, debi miktarı (birim zamanda akan sıvı miktarı),                
 Q = A . v      formülü ile hesaplanır.

İş koşulları ve Hidrolik  pompa:
Hidrolik Devrelerde ihtiyaç olacak işe ve Güç aktarımı ihtiyacına uygun olarak pompa seçimleri yapılmalıdır.
Bir Hidrolik sistemde 1 Adetten fazla pompa kullanılması durumunda belli bir düzen içerisinde pompaların çalışması tasarlanır.
Hız ihtiyacında Akışkan debisi, Kuvvet ihtiyacında ise basınç değerleri hesaplanmalıdır.

Hidrolik Pompa seçiminde dikkat edilecek özellikler:
1.   Akışkan özellikleri
2.   Çalışma basıncı aralığı
3.   Debi ihtiyacı  
4.   Devir sayısı
5.   Çalışma sıcaklığı aralığı
6.   Pompa tahrikinin ne şekilde yapılacağı
6.   Bakım kolaylığı
7.   Servis ömrü
8.   Boyutları ve montajı
9.   Maliyet unsurları 
10.  Avantajları ve dezavantajları
11.  Akış yönü sayısı

Debinin tanımı:
Bir kesitten birim zamanda akan sıvı hacmine, debi(verdi) denir. Bu nedenle debi (Q), akış kesiti (A) ve hızı(v) ile doğru orantılıdır.

Pompa aynı debiyi sağladığı sürece akışkan:           
Q = A1 . V1 = A2 . V2 = ... = An . Vn  
kuralına göre akar. Debi aynı olduğu halde akış kesitleri ve hızları ters orantılı olarak değişir.

Hidrolik Valf:

Hidrolik akışkanın gideceği yönü belirleyen, istenildiğinde yönünü değiştiren, akışkanın basıncını ve debisini kontrol eden devre elemanıdır.

Hidrolik Valflerin Görevi

• Akışkanın yolunu açıp-kapatır.
• Akışkanın gideceği yönü değiştirir.
• Akışkanı depoya gönderir.
• Akışkanın debisini kontrol ederek alıcıların çalışma hızını ayarlar.
• Devre elemanlarını yüksek basınçlara karşı korur. Basıncı yükselen akışkanı depoya gönderir.
• Akışkanın basıncını kontrol ederek, devre elemanlarının belirli basınçlarda çalışmasını sağlar.
• Akışkanın basıncını, debisini, yönünü belirli zaman aralıklarında kontrol eder.
• Bazı valfler yukarıda sayılan görevlerin bir veya birkaçını yapabilir.

Hidrolik Yön Kontrol Valfleri

Hidrolik devrelerde akışkanın, ne zaman, hangi yolu izlemesi gerektiğini belirleyen valflerdir. İstenildiğinde akış yolunu değiştirirler; istenildiğinde akış yolunu açıp kapatırlar.

YÖN KONTROL VALFLERİNİN ŞEMATİK GÖSTERİMİ 

• Valfin her konumu bir kare ile gösterilmelidir.
• Akışkanın geçiş yönleri oklarla belirtilir.
• Kapalı yollar yatay bir çizgi ile belirlenir.
• Valf bağlantıları kısa çizgilerle belirtilir.
• Valf konumlarının işaretlenmesi; valf konumları soldan sağa doğru harflerle işaretlenir. Üç konumlu vaflerde merkez konum 0 ile gösterilir

Hidrolik Valf bağlantılarının harflendirilmesi;

• P=Basınç hattı A,B,C....=İş hattı veya çalışma hattı
• R,S,T=Depo(dönüş) hattı
• X,Y,Z=Pilot(uyarı) hattı
• L=Sızıntı hattı

Hidrolik Yön kontrol valflerinin tanımlanması;

• 2 / 2 = Yol sayısı/ Konum sayısı
• 3 /2 valf tanımlaması yapıldığında, valfin 3 yollu, 2 konumlu olduğu anlaşılır.

Hidrolik Vaflerin normal konumları;

• Hidrolik devre çizimlerinde valfler, normal konumlarında çizilir ve harflendirilir

Hidrolik Yön Kontrol Valfi Arızaları

Çalışma esnasında tekrar tekrar olan bazı sorunlar vardır. Bunlardan yaygın olarak rastlananları şunlardır;

Bozuk Kontrol Elemanı

Aşırı Yağ Kaçağı

Bozuk veya Kırık Yaylar

Yapışma ve Tutukluk

Çatlak veya Kırık Parçalar

Hidrolik Sistemde bulunan katı parçalar

Hidrolik Sistemde Bulunan Su

Hidrolik Sistemin Aşırı Sıcak Çalışması

Hidrolik Sistemde Bulunan Hava

Hidrolik Yağda Kimyasal Reaksiyon Oluşması

Valf arızalarının çoğu sistemin başka yerlerindeki sorunlardan dolayı oluşur. Gerçek arıza düzeltilmedikçe tamir edilmiş ya da değiştirilmiş valflerle arızaların tekrarını bekleyebilirsiniz.

Parçaların genel muayenesi; çıkıntı, kesik, pürüz, çentik, çatlak, aşınma izleri veya bükülmüş parçalar gibi arızaların görsel muayenesini içerir.

Düz bir yüzeye yanlamasına yerleştirip yuvarlayınız. yamulmayı gösteren bir yalpalama olup olmadığım görsel olarak muayene ediniz.

Hidrolik Valf Arıza Belirtileri

Çamur:   Hidrolik akışkanın aşırı ısınmasından dolayı oksitlenme ile oluşan madde.

Çizik:   Yüksek basınçlı akışkan tarafından bir valfın yüzeyinde   aşınmayla oluşan küçük kanallar.

Vuruntu:  Yetersiz veya aşırı akım nedeniyle kontrol ucunun sürekli olarak selenoid gövdesine çarpmasından çıkan gürültü, mırıltı, vızıltı.

Tamirat yada bakım için bir valfi söktüğünüzde her zaman bütün sızdırmazlık elemanları  iyi durumda görünseler de yenisini takınız.